Апошнім часам многія адчуваюць адчужанасць і сум ад гарадоў пражывання — як у самой Беларусі, так і там, куды ім міжволі давялося перасяляцца. У тэксце прапануецца гульнявы падыход да гарадской прасторы як адносна бяспечны і мала даследаваны спосаб яе пераасэнсавання і пераасваення.

The events of the past three years that have befallen the region seem hardly bearable: first, the world pandemic, after — the unprecedented scale repression in Belarus and the horrifying war unleashed by Russia in Ukraine. However, their weight and intractability force us to reconsider our approach to familiar processes.

Падзеі апошніх трох гадоў, што зваліліся на рэгіён — сусветная пандэмія, пасля — беспрэцэдэнтныя па маштабе рэпрэсіі ў Беларусі і жахлівае паўнамаштабнае ўварванне Расіі ва Украіну — ужо здаюцца ледзьве выноснымі. Але сваім цяжарам і невырашальнасцю яны прымушаюць пераглядаць нашае стаўленне да звыклых працэсаў.

Сакавік апынуўся багатым на навіны дарожна-транспартнай інфрастуктуры, частка якіх яшчэ звязаная і з зацягнуўшымся зімовым надворʼем у краіне. Акрамя гэтага, мы прапануем паглядзець на новую спробу дзяржаўных службоўцаў пабудаваць сумесную камунікацыю па мясцовых пытаннях добраўпарадкавання (і не толькі).

У новым выпуску дайджэста прапаноўваем вам паглядзець на беларускія і сусветныя ўрбаністычныя навіны, звязаныя са спадчынай. У сучасным колазвароце імкненняў рухацца наперад часам мы можам згубіць інтарэс да мінулага, якое, насамрэч, зʼяўляецца тым падмуркам, на якім будуецца будучыня. Гэтае мінулае складаецца з матэрыяльнага і нематэрыяльнага.

У новы, 2023 год Платформа ўваходзіць з серыяй дайджэстаў, дзе мы будзем разгледзець актуальныя цікавыя навіны ўрбаністыкі ў Беларусі і за мяжой. У першым выпуску мы вырашылі падвесці высновы мінулага года, якія ўжо адбыліся ў краіне, але, вядома, звязаны і з насталым годам, і з блізкай будучыняй.

На працягу некалькіх месяцаў каманда Менскай урбаністычнай платформы кансультавала жыхарак і жыхароў беларускіх гарадоў па пытаннях, звязаных з дваровым добраўпарадкаваннем, суседскай камунікацыяй і самакіраваннем. Нашы эксперткі з экспертамі індывідуальна разглядалі запыты і дзяліліся сваім досведам, ведамі ды кантактамі, каб дапамагчы разабрацца і зладзіць добрыя змены ў дваровых прасторах.

Гэтая кароткая дыскусія, няхай і сама па сабе не пазбаўленая недахопаў, была запісана ў зусім адрозным ад сённяшняга кантэксце. Публікуючы яе сёння, мы не маем права не рэфлексаваць над этычнымі неадназначнасцямі ў ёй. Як удзельнік дыскусіі, я лічу неабходным прадставіць сваю рэфлексію над ёй як частку маёй асабістай адказнасці за выказванне.

Тактыльны сад – маленькі лакальны праект Менскай урбаністычнай платформы, але яго гісторыя правакуе развагі аб тым, да чаго ўвасобленыя ў ім ідэі маглі б прывесці пры выкарыстанні ў вялікіх маштабах.

У рамках сімпозіума «Клопат без выключэння» разам з Марыяй Вятчынай мы разгледзелі ўзаемасувязь гарадскога асяроддзя і бяздомнасці. У сваім выступе Марыя падзялілася вынікамі даследавання, праведзенага супольна з дабрачыннай арганізацыяй «Ночлежка».

Лекцыя Ганны Сіпрыкавай праходзіла ў рамках сімпозіума «Клопат без выключэння». На выступе спікерка расказала, чаму праектаванне горада з улікам інтарэсаў дзяцей значыць праектаванне горада, зручнага для ўсіх, і патлумачыла, чаму набірае абароты глабальны рух за горад, прыязны да дзіцяці.

Нюх — адна з найважнейшых здольнасцяў чалавека, з дапамогай якой ён спазнае навакольнае асяроддзе. На лекцыі Кацярына расказала пра досвед асваення прасторы жыхарамі і жыхаркамі новага жылога раёна на ўскраіне Масквы, які абточаны непрыемнымі пахамі ад размешчаных побач ачышчальных і смеццевых збудаванняў.

Калі пачалася пандэмія каранавіруса, шмат каму з нас прыйшлося перабудавацца пад новы фармат працы  — анлайн: мы перасталі хадзіць на працу і «пусцілі» працу ў свой дом. Гэта прыўнесла болей стрэсу ў наша жыццё, паўплывала на тое, як мы ўспрымаем інфармацыю, як мы яе засвойваем, як мы можам пераключацца на розныя сферы дзейнасці — рамкі адпачынку-працы сталі «размытымі».

Гарады пабудаваны на грунце строгага падзелу на публічнае і прыватнае, пры гэтым разуменне клопату цесна злучана з хатняй сферай і жанчынамі. Аднак шмат якія нашы дзеянні для падтрымання жыцця ўжыццяўляюцца ў грамадскай прасторы.

На лекцыі Марына Прэпотэнська расказала аб паняцці Sensory gating, ментальных картах, камунікатыўных кластарах, трансгрэсіі і іншых важных момантах, якія звязаны з клопатам у мегаполісах. У аснове выступу спікеркі ляжыць панятак Homo Urbanus.

Последние два года были отмечены как неожиданным ростом активности горожанок и горожан, так и её постепенным практически упадкам из-за системного насилия. Чтобы двигаться дальше, важно проанализировать то, что происходило. Так чем же жили соседские сообщества в 2021 году?

Апошнія два гады былі адзначаны як неспадзяваным ростам актыўнасці гараджанак і гараджан, так і яе паступовым амаль заняпадам з-за сістэмнага гвалту. Каб рухацца далей, важна прааналізаваць тое, што адбывалася. Дык чым жылі суседскія супольнасці ў 2021 годзе?

Нягледзячы на тое, што ў спрыняцці людзьмі свету дамінуе візуальная мадальнасць, наш вопыт мультысенсорны (і ў даследаваннях нават кажуць пра «мультысэнсорны паварот»). Адпаведна, людзям, якія займаюцца вывучэннем, планаваннем, праектаваннем гарадскога асяроддзя, варта зважаць не толькі на візуальны складнік.

Ці можна перавесці такія суб'ектыўныя катэгорыі, як «камфорт», «бяспека», «таварыскасць» гарадскога асяроддзя на мову лічбаў і эмпірычна мераных паказнікаў? У выступе спікерки апісаны досвед падобнага вымярэння і коратка пададзены яго вынікі.

Бяспека — гэта адна з асноўных тэм фемінісцкай урбаністыкі. У рамках выступу Наста расказала пра фемінісцкую ўрбаністыку і гендарны аспект бяспекі ў гарадской прасторы. Як атрымалася, што жанчыны* пачуваюцца небяспечна ў горадзе? З дапамогай якіх мер гэта можна выпраўляць і ці досыць адных змен у дызайне і планаванні?