Ідэалагема «Дружба народаў» аказалася эфектыўным інструментам знешняй і ўнутранай савецкай палітыкі. «Дружбу народаў» афіцыйна зафіксавалі ў Канстытуцыі 1936 года і ў савецкім гімне. Праявы дружбы можна было сустрэць практычна паўсюль: у гарадскім планаванні — паркі Дружбы народаў; у архітэктуры —  узведзены ў Варшаве гмах Палаца навукі і культуры і нерэалізаваны праект падобнага гмаху ў Менску; у тапаніміцы — вуліцы Дружбы і праспекты Міру; у літаратуры, музыцы, кіно. Натуральна, пра дружбу распавядалі і розныя манументальныя аб’екты, напрыклад: мемарыяльны комплекс у п. Леніна, арка Дружбы на Ваенна-Грузінскай дарозе, фантаны «Дружба народаў» на ВДНГ і на Майдане ў Кіеве.

У апошнім дайджэсце прапануем нашым чытачам паглядзець на самыя яскравыя сусветныя і беларускія ўрбаністычныя падзеі года і наш асабісты ўнёсак у парадак дня. Сёлета мы надавалі шмат увагі тэмам разумных гарадоў, змены клімату і ўстойлівага развіцця, турызму і міграцыі, а таксама вывучалі разам з вамі каланізацыю гарадоў і спосабы іх дэкаланізаваць. Давайце прыгадаем, якія цікавыя праекты ў нас атрымаліся!

Talking about public transport in Belarus, most often one imagines big cities. However, access to transport facilities, primarily to bus routes, differs dramatically depending on the size of the locality. What does the bus inequality look like for Belarusians? What role do formal service standards play in it? And what can improve the situation?

Гаворачы пра грамадскі транспарт у Беларусі, мы часцей за ўсё ўяўляем сабе вялікія гарады. Аднак доступ да мабільнасці — найперш да маршрутаў аўтобусаў — для жыхароў і жыхарак вельмі адрозніваецца ў залежнасці ад памеру іх населенага пункта. Як выглядае аўтобусная няроўнасць беларусаў, якую ролю ў ёй адыгрываюць фармальныя стандарты абслугоўвання і што можа палепшыць сітуацыю?

Пра еўрапеізацыю Беларусі няшмат гаварылі нават перад 2020 годам: афіцыйна дзяржава не імкнулася інтэгравацца ў еўрапейскую прастору, хоць і была з ёй шчыльна звязаная. Пры гэтым, прысутнасць Еўропы — як ідэі, і як мноства інстытутаў — на тэрыторыі Беларусі цалкам матэрыяльная і дастаткова разнастайная. Аднак перадумовы, патэнцыйныя наступствы і сэнсы езрапеізацыі для насельніцтва Беларусі патрабуюць асобных даследаванняў.

На мінулым тыдні ў нас прайшла штогадовая канферэнцыя «Інфраструктура гасціннасці ад лакальнага турызму да буйных міграцыйных працэсаў», матэрыялы якой неўзабаве з’явяцца на нашым ютуб-канале. У працяг тэмы згадаем некаторыя навіны беларускага і сусветнага турызму і міграцыйных працэсаў. А таксама даведаемся пра вынікі грамадскіх абмеркаванняў у Гомелі, пра якія мы распавядалі ў мінулы раз.

While the subject of church architecture has often lingered on the periphery of urbanism discussions, sacred structures wield considerable influence in the urban space. In Belarus, the reconstruction and construction of Orthodox churches tend to overlook local architectural traditions, instead aligning with Russian ones, thus amplifying Russian cultural sway. What elements facilitate the migration of Pskov-Novgorod and Vladimir-Suzdal canons into Belarus? How does the dome's shape correlate with imperialism? Are there ways to challenge the prevalence of onion-shaped domes in an independent Belarus?

Хоць тэма храмавай архітэктуры доўга заставалася на перыферыі ўрбаністычных дыскусій, сакральныя пабудовы могуць адыгрываць важную ролю ў гарадской прасторы. У Беларусі ігнараванне мясцовых традыцый дойлідства ды адаптацыя пад расейскія каноны пры рэканструкцыі існоўных праваслаўных цэркваў і будаўніцтве новых выступае інструментам экспансіі расейскай культуры. Праз якія элементы пскоўска-наўгародскія і ўладзіміра-суздальскія прыходзяць на тэрыторыю Беларусі? Як форма купала звязана з імперыялізмам? І што можна было б гэтаму супрацьпаставіць у незалежнай Беларусі?

Вялікая канцэнтрацыя ўрбаністычных навін пра Мінск адсоўвае ў цень усе астатнія тэрыторыі краіны і робіць урбаністычны вопыт вельмі сталіцацэнтрычным. Таму ў гэтым выпуску дайджэста мы паспрабавалі паглядзець збольшага на развіццё рэгіёнаў.

Belarus is not a country whose practice of preserving architectural heritage can be called outstanding. Rather the opposite: we often hear about unique buildings being demolished or renovated in a tasteless manner. Plaster covers up decorative elements and artistic works of previous eras. But even in these circumstances, some groups of architectural objects are more endangered than others and have fewer chances to be saved. What objects belong to this group? Why are they at greater risk, and how the situation may develop?

Беларусь не адносіцца да краін з узорнай практыкай захавання архітэктурнай спадчыны. Хутчэй наадварот: мы рэгулярна даведваемся то пра чарговы знос унікальнага будынка, то пра безгустоўную рэстаўрацыю, у ходзе якой пад тынкам знікаюць дэкаратыўныя элементы і мастацкія творы папярэдніх эпох.

In recent years, the culture of the former «social block» has been receiving more and more attention. The Western perspective explores not only the literature, music, cinema and languages of the region commonly known as Eastern Europe, but also its urbanism, architecture and urban environment. But how does this exploration happen?

У апошнія гады культура «былога сацблока» карыстаецца ўсё большай увагай. Заходняму погляду адкрываецца не толькі літаратура, музыка, кінематограф і мовы рэгіёна, які абагульнена называецца Усходняя Еўропа, але таксама яго ўрбанізм, архітэктура і гарадское асяроддзе. Але як адбываецца гэтае адкрыццё?

Апошні месяц лета адзначыўся змяненнем тарыфаў на грамадскі транспарт у сталіцы і новай стратэгіяй развіцця грамадскага транспарту ў рэгіянальных гарадах. Спадзяёмся, вам таксама будзе цікава даведацца пра планы аднаго з найбуйнейшых забудоўшчыкаў Менска, пазнаёміцца з незвычайнымі тыпавымі праектамі ў Жлобіне і паглядзець на еўрапейскія трэнды ў развіцці і кіраванні гарадамі.

Вырашэнне гарадскіх праблем і праца па паляпшэнні грамадскіх прастор заўсёды былі кропкамі магчымасцяў аб’яднання і актывізацыі гарадскіх супольнасцяў. Падаецца, што пасля 2020 года ў Беларусі зніклі нават гэтыя магчымасці, у выніку чаго мы з настальгіяй чытаем у беларускіх медыя матэрыялы 2019 года.

Discussions about colonization and decolonization often focus on domains that have a distinctly symbolic character — art, education, language, history, etc. However, to what extent is it appropriate to discuss the colonization of the urban mobility domain and the transport sector? How can it happen and what does it lead to?

Дыскусіі пра каланізацыю і дэкаланізацыю часта факусуюцца на даменах жыцця з выражана сімвалічным характарам — мастацтва, адукацыя, мова, гісторыя і г.д.. А наколькі карэктна казаць пра каланізацыю гарадской мабільнасці і транспартнай сферы? Як яна можа адбывацца і да чаго прыводзіць?

Новы дайджэст сустракае чытачоў архівамі аднаўлення беларускай сталіцы – «Горада Солнца» і будучага сацыялізму. Не адыходзячы далёка ад рэальнасці, падвядзем высновы грамадскага абмеркавання новага жылога раёну «Зялёны Бор» і паглядзім, што адбываецца ў рэгіёнах.

In the USSR, monumental art was designed as a potent tool of propaganda, but it eventually became one of the freest genres of Soviet art. Monumental painting became an essential element of urban and social space, giving rise to the idea of "synthesis of painting and architecture". Artists sometimes played as vital a role in urban planning as architects: notable examples include the sgraffito in Mozyr, the outlook of the Vostok-1 microdistrict in Minsk, and the 6th microdistrict in Novopolotsk. How did monumental art evolve in Soviet cities and what implications did the principle of "National in form, socialist in content" have for the Soviet republics?

Манументальнае мастацтва ў СССР задумлялася як магутны прапагандысцкі інструмент, але ў выніку стала адным з самых свабодных жанраў савецкага мастацтва. Манументальны жывапіс ператварыўся ў абавязковую частку гарадской і сацыяльнай прасторы, мастакі і мастачкі часам бралі такі ж удзел у горадабудаўнічым працэсе, як і архітэктары з архітэктаркамі.